Wat is bokashi?
Bokashi is Japans voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. Zowel het fermentatieproces, waarbij specifieke hulpstoffen worden toegevoegd aan organisch materiaal zoals blad of maaisel, als het eindproduct noemen we bokashi. Net als bij composteren, gaat het bij bokashi om de verwerking van groenafval. Er zijn echter belangrijke verschillen. Bij composteren wordt organisch materiaal met behulp van schimmels en bacteriën afgebroken, onder invloed van zuurstof (een aeroob proces). Onder de juiste omstandigheden levert dit een stabiel, humusrijk product op. Bij fermentatie wordt organisch materiaal bij afwezigheid van zuurstof ingekuild (een anaeroob proces). De afbraak, met bijbehorende CO2-emissie, vindt daarom nog niet volledig plaats en zet zich voort bij blootstelling aan zuurstof na toepassing op of in de bodem. Omdat men bij bokashi vaak bermmateriaal gebruikt is de kans op de aanwezigheid van vervuilende stoffen zoals plastic groter.
Geldt er een vergunningplicht?
Bokashi is op dit moment geen erkende meststof. Je mag dit dus niet als zodanig verhandelen of toepassen. Omdat bokashi geen erkende meststof is, wordt het beschouwd als afvalstof. Afvalverwerking binnen een inrichting is vergunningplichtig, tenzij er een uitzondering geldt. Dat is bij bokashi niet het geval en het toepassen ervan is dan ook vergunningplichtig.
Afvalstatus
Omdat bokashi een afvalstof is, komt het uitrijden ervan neer op het storten van afval buiten de inrichting. Volgens de Wet milieubeheer is het verboden om afvalstoffen te storten buiten een inrichting. Er zijn categorieën van afvalstoffen die zijn uitgesloten van het stortverbod. Dit is geregeld in de Vrijstellingsregeling plantenresten. Plantenresten en bermmaaisel mag je bijvoorbeeld onder bepaalde voorwaarden buiten een inrichting uitrijden. Dit geldt echter alleen voor onbewerkt materiaal. De Vrijstellingsregeling is daarom niet van toepassing op bokashi.
Artikel 10.63 van de Wet milieubeheer biedt de mogelijkheid om in incidentele gevallen een ontheffing van het stortverbod te verlenen (het bevoegd gezag is Gedeputeerde Staten). Er mag dan in ieder geval geen sprake zijn van gevaarlijk afval en het moet vallen binnen het doelmatig beheer van afvalstoffen. Met deze ontheffingsmogelijkheid wordt zeer terughoudend omgegaan.
Onderzoek en pilots
Momenteel hebben landelijk 60 instanties zich aangemeld voor een goed gedefinieerde pilot met bokashi, waarvan vier in Fryslân. Met de pilots worden de voordelen en mogelijke risico's op de bodem onderzocht. Ze geven inzicht in de manier waarop we beleid en regelgeving kunnen aanpassen om toepassing van bokashi en ander gecomposteerd materiaal op een verantwoorde wijze mogelijk te maken. Een voorwaarde is dat eventuele risico's verwaarloosbaar of beheersbaar zijn.
Het maximale aantal pilots is bereikt. Het vergunnen van meer (tijdelijke) pilots heeft geen meerwaarde voor het onderzoek. Dit betekent dat andere pilots voor bokashi geen vergunning ontvangen.